E-Ticaret Nedir?
Elektronik ticaret ya da kısaca E-Ticaret, 1995 yılından sonra internet kullanımının daha da yoğun şekilde talep edilmesi ve artması ile ortaya çıkan, ticaretin elektronik ortamda yapılması kavramına denilmektedir. Mal ya da herhangi verilen hizmetlerin, üretim, satış, sigorta, dağıtım, tanıtım ve ödeme işlemlerinin bilgisayar ağları üzerinden rahat bir şekilde yapılmasıdır. E-Ticaret, ticari işlemlerden biri ya da tamamını elektronik ortamda gerçekleştirilmesi yolu ile reklam ve Pazar araştırması, sipariş ve ödeme, teslimat olmak üzere kendi arasında ki aşamalardan oluşmaktadır. Elektronik ticaret, tüm dünyada ticaretin serbestleştirilmesi eğiliminin başlaması ile birlikte, 2000’li yıllardan sonra yaşanan ve bilgi iletişimini basit hale getiren teknolojik gelişmelerin bir parçası olarak ortaya çıkmıştır diyebiliriz. Eskiden birçok şirket televizyon, gazete, radyo gibi iletişim araçlarını kullanarak potansiyel müşterilerine ulaşmak ile çaba sarf ederken, bugün bunlara artık internet üzerinden reklamcılıkta eklenmiştir.
Elektronik ticaretin araçları birbirleri ile ticaret yapanların ticari işlemlerini daha da kolaylaştıran bilgisayar, telefon, elektronik ödeme ve para transfer sistemleri, elektronik veri değişimi sistemleri (Elektronic Data Interchange – EDI), internet gibi her türlü işlevi olan teknolojik ürünlerdir. EDI, ticaret yapan kuruluş ya da kuruluşlar arasında, insan faktörü olmaksızın bilgisayar ağlarının yardımı ile belge ve bilgi değişimini sağlayan bir sistem olarak elektronik ticaretin vazgeçilmez araçlarındandır.
Geçmişte belirli bir ölçüye kadar kapalı bilgisayar ağları üzerinden gerçekleştirilen elektronik ticaret uygulamaları, güvenli olmaları ile birlikte maliyeti de oldukça yüksek olan sistemlere sahiptiler. Günümüzde ise açık bilgisayar ağı olan bir internet, elektronik ticaret için çok daha uygun ve sağlam altyapıya sahiptir. İnternet aracılığı ile, artık kapalı yapıdan açık yapıya geçerek küreselleşen ağların getireceği avantajlardan da yararlanmak gereklidir. Bu da özellikle KOBİ’lerin (Küçük Ve Orta Ölçekli İşletmelerin) dünya ticaretinde daha fazla yer almalarına da imkan sağlamaktadır. Elektronik ticaret sistemi özellikle KOBİ sistemleri için çok uygun bir ticaret şeklidir. Daha düşük fiyatlı ve geniş kapsamlı ürün mantığı ile ürünlerin kaliteli biçimde pazara girmesi üreticiler arasında rekabetin de artmasına, böylece tüm ticari işlemlerin de maliyetinin düşmesine neden olmaktadır.
E-Ticareti bu kadar gözde ve avantajlı kılan unsurlar arasında, e-ticaretin şirket ile hedef kitlesi arasında olan doğrudan ilişkiler, pazarlamacılara istedikleri bilgileri sunması, hızlı ve düşük maliyeti olması da elektronik ortamda yapılıyor olması avantajları arasındadır. Diğer bir olumlu unsurlar arasında ise dağıtımda kolaylık ve ucuzluk, tüketici ile daha rahat bir etkileşim, ananda geri dönüş, dikkat çekicilik, görsellik, küresel pazarla tanışma, 24 saat hizmet ve anında satı yer almaktadır.
Normal koşullar altında ortalama olan 10 yıl alan markalama süreci, elektronik ticaret sayesinde 3 yıla kadar düşmüş durumda. Bugün dünyanın en büyük 300 şirketleri arasında bulunanlar bundan sadece birkaç yıl öncesinde kurulmuş olan e-şirketleri olmuştur.
- E-Ticaretin Hacmi Ve Türkiye’deki Durumu
Dünyada 2001 yılında yapılan e-ticaretin hacmi 65 milyar dolar bir bütçede iken, 2007 yılında 233 milyar dolara kadar ulaşmıştı. Türkiye’deki altyapı yetersizlikleri bilgisayar ve internet kullanımında olan düşüklük, internete olan güvensizlik ile yüksek fiyatlarından dolayı e-ticaret beklendiği seviyede gelişmiş değil. 2007 yılı BKM verilerine bakıldığı zaman, Türkiye’de e-ticaret cirosu 5.540,17 YTL’dir. Bu rakam 2008 yılı Ağustos ayı ile birlikte 6.209,7; Ağustos ayı itibari ile 10.543,8 seviyelerine kadar ulaşmıştır. BKM tarafından açıklanan verilere göre, 2009 yılında Türkiye’deki e-ticaret hacmi 10 milyar TL seviyesini de aşmış durumda. Bankalar arası Kart Merkezi’nin (BKM) resmi verilerine göre 2012 yılı Temmuz ayında Türkiye e-ticaret sektöründe yaratılan bir hacim 4 milyar 186 milyon TL’ye ulaştı. Söz konusu dönemde gerçekleşen işlem âdeti ise 15 milyon 395 bin olarak da kayıtlarda yerini almış durumda.
- B2C VE B2B
E-ticaretin uluslararası onaylanmış olan iki türü vardır. Birincisi işletmeler arası (B2B) ve işletmeden-tüketiciye (B2C) e-ticaret. B2B genelde firmalar arasında iş süreçlerini birbirine bağlayan e-ticaret türüdür diyebiliriz. Örnek verecek olursak tedarikçi ile bayiler arasında siparişlerin internet üzerinden yapılması, bu süreçlerde İnternet üzerinden takibi ve yönlendirilmesi örneğidir. B2C ise örneğin gün geçtikçe artan bir e-ticaret sistem modelidir. En büyük örneği ise Amazon, tüm dünyadaki tüketicilerin nerede ise bütün ihtiyaçlarının karşılanabildiği bir e-ticaret sitesidir.
- Müşteri Temelli Elektronik Ortamda Alışveriş Modelleri
EFT ticari boyutta işletme olmayan daha çok bireysel bir alış veriş karşılıklı değiş tokuş amacı ile olan işlemlerde kullanılmaktadır. EFT uygulamasında hukuki açıdan elektronik ticaret olarak tamamı ile ciddiyete alınmaz diyebiliriz. Çünkü tek taraflı para gönderim sonrası karşı taraf bana olan borcunu yolladı diyerekten kendini de savunabilir. Bu durumun alternatifi olarak EFT’yi aracı bir hesaba aktarılması yani havuzda onay bekletme modeli bazı sitelerde kullanılmaktadır. Aracı tarafsız olan bir ticari kuruluş tarafından da oldukça kullanılan bir sistemdir.
